ТЕРМИЧЕСКАЯ СТАБИЛЬНОСТЬ ИОННО-ИНДУЦИРОВАННОГО КОНУСООБРАЗНОГО РЕЛЬЕФА НА ПОВЕРХНОСТИ И МИКРОСТРУКТУРЫ УЛЬТРАМЕЛКОЗЕРНИСТОГО ВОЛЬФРАМА, ПОЛУЧЕННОГО ДЕФОРМАЦИОННЫМ НАНОСТРУКТУРИРОВАНИЕМ
https://doi.org/10.56304/S2079562923030193
EDN: PBYJGZ
Аннотация
Представлены результаты исследования влияния деформационного наноструктурирования на образование конусообразного рельефа на поверхности ультрамелкозернистого вольфрама со средним размером зерен 300 нм при высокодозном облучении ионами аргона с энергией 30 кэВ. Изучена термическая стабильность полученного конусообразного рельефа на поверхности и ультрамелкозернистой структуры в объеме вольфрама при нагреве до 1400°С. Проведены измерения микротвердости.
Ключевые слова
Об авторах
Р. Х. ХисамовРоссия
Н. Н. Андрианова
Россия
А. М. Борисов
Россия
М. А. Овчинников
Россия
Р. Р. Тимиряев
Россия
И. И. Мусабиров
Россия
Р. Р. Мулюков
Россия
Список литературы
1. Philips V. // J. Nucl. Mater. 2011. V. 415. P. S2. https://doi.org/10.1016/j.jnucmat.2011.01.110
2. Jiang W. et al. // J. Nucl. Mater. 2021. V. 550. P. 152905. https://doi.org/10.1016/j.jnucmat.2021.152905
3. Martynenko Yu.V., Nagel M.Yu. // Plasma Phys. Rep. 2012. V. 38. P. 996. https://doi.org/10.1134/S1063780X12110074
4. Kajita S., Kawaguchi S., Ohno N., Yoshida N. // Sci. Rep. 2018. V. 8 (1). P. 56. https://doi.org/10.1038/s41598-017-18476-7
5. Ogorodnikova O.V et al. // J. Nucl. Mater. 2022. V. 558. P. 153328. https://doi.org/10.1016/j.jnucmat.2021.153328
6. Zhang R. et al. // Nucl. Mater. Energy. 2022. V. 31. P. 101178. https://doi.org/10.1016/j.nme.2022.101178
7. Litnovsky A. et al. // Plasma Phys. Control. Fusion. 2017. V. 59. P. 064003. https://doi.org/10.1088/1361-6587/aa6948
8. Harutyunyan Z. et al. // J. Nucl. Mater. 2023. V. 578. P. 154353. https://doi.org/10.1016/j.jnucmat.2023.154353
9. Efe M et al. // Scr. Mater. 2014. V. 70. P. 31. https://doi.org/10.1016/j.scriptamat.2013.08.013
10. Wu Y.C. et al. // J. All. Com. 2019. V. 779. P. 926. https://doi.org/10.1016/j.jallcom.2018.11.279
11. Chen Z. et al. // Acta Mater. 2018. V. 147. P. 100. https://doi.org/10.1016/j.actamat.2018.01.015
12. Wurmshuber M. et al. // Int. J. Refract. Met. Hard Mater. 2023. V. 111. P. 106125. https://doi.org/10.1016/j.ijrmhm.2023.106125
13. El-Atwani O. et al. // Mater. Res. Lett. 2017. V. 5 (5). P. 343. https://doi.org/10.1080/21663831.2017.1292326
14. El-Atwani O. et al. // Scr. Mater. 2020. V. 180. P. 6. https://doi.org/10.1016/j.scriptamat.2020.01.013
15. Auciello O. // J. Vac. Sci. Technol. 1981. V. 19 (4). P. 841. https://doi.org/10.1116/1.571224
16. Carter G., Nobes M.J., Whitton J.L. // Appl. Phys. A. 1985. V. 38. P. 77. https://doi.org/10.1007/BF00620458
17. Was. G.S. // Prog. Surf. Sci. 1989. V. 32 (3-4). P. 211. https://doi.org/10.1016/0079-6816(89)90005-1
18. Begrambekov L.B., Zakharov A.M., Telkovsky V.G. // Nucl. Instrum. Meth. Phys. Res., Sect. B. 1996. V. 115 (1-4). P. 456. https://doi.org/10.1016/0168-583X(95)01514-0
19. Qin W. et al. // Acta Mater. 2018. V. 153. P. 147. https://doi.org/10.1016/j.actamat.2018.04.048
20. Lopez-Cazalilla A. et al. // Phys. Rev. Mat. 2022. V. 6. P. 075402. https://doi.org/10.1103/PhysRevMaterials.6.075402 ЯДЕРНАЯ ФИЗИКА И ИНЖИНИРИНГ том 15 № 3 2024ТЕРМИЧЕСКАЯ СТАБИЛЬНОСТЬ 239
21. Borisov A.M., Mashkova E.S., Ovchinnikov M.A., Khisamov R.K., Mulyukov R.R. // J. Surf. Inv. 2021. V. 15. P. S66. https://doi.org/10.31857/S1028096022030062
22. Borisov A.M. et al. // Tech. Phys. Lett. 2022. V. 48 (6). P. 55. https://doi.org/10.21883/TPL.2022.06.53792.19146
23. Borisov A.M. et al. // J. Surf. Inv. 2023. V. 17. P. 54. https://doi.org/10.31857/S1028096023010077
24. Nazarov A.A., Mulyukov R.R. Nanostructred Materials. In: Handbook of NanoScience. Engineering and Technology. 2002. Boca Raton: CRC Press. https://doi.org/10.1201/9781420040623
25. Yusupova N.R., Krylova K.A., Mulyukov R.R. // Lett. Mater. 2021. V. 11. No. 4. P. 382–385. https://doi.org/10.22226/2410-3535-2021-4-382-385
26. Markushev M.V. et al. // Lett. Mater. 2022. V. 12 (4s). P. 463. https://doi.org/10.22226/2410-3535-2022-4-463-468
27. Mashkova E.S., Molchanov V.A. Medium-Energy Ion Reflection from Solids. 1985. Amsterdam: North-Holland.
28. Mulyukov R.R. et al. // JETP Lett. 2000. V. 72. P. 257. https://doi.org/10.1134/1.1324023
29. Mulyukov R.R. // J. Vac. Sci. Technol. B. 2006. V. 24. P. 1061. https://doi.org/10.1116/1.2174024
30. Zhang Y. et al. // Mater. Sci. Forum. 2008. V. 584. P. 1000. https://doi.org/10.4028/www.scientific.net/MSF.584586.1000
31. Muller E.W. // Zeitschr. Phys. 1937. V. 106 (5-6). P. 541. https://doi.org/10.1007/BF01339895
32. Farrell K., Schaffhauser A.C., Stiegler J.O. // J. Less Common Metals. 1967. V. 13. P. 141. https://doi.org/10.1016/0022-5088(67)90177-4
33. Vyacheslavov L.N. et al. // Phys. Scr. 2018. V. 93. P. 035602. https://doi.org/10.1088/1402-4896/aaa119
Рецензия
Для цитирования:
Хисамов Р.Х., Андрианова Н.Н., Борисов А.М., Овчинников М.А., Тимиряев Р.Р., Мусабиров И.И., Мулюков Р.Р. ТЕРМИЧЕСКАЯ СТАБИЛЬНОСТЬ ИОННО-ИНДУЦИРОВАННОГО КОНУСООБРАЗНОГО РЕЛЬЕФА НА ПОВЕРХНОСТИ И МИКРОСТРУКТУРЫ УЛЬТРАМЕЛКОЗЕРНИСТОГО ВОЛЬФРАМА, ПОЛУЧЕННОГО ДЕФОРМАЦИОННЫМ НАНОСТРУКТУРИРОВАНИЕМ. Ядерная физика и инжиниринг. 2024;15(3):232-239. https://doi.org/10.56304/S2079562923030193. EDN: PBYJGZ
For citation:
Khisamov R.Kh., Andrianova N.N., Borisov A.M., Ovchinnikov M.A., Timiryaev R.R., Musabirov I.I., Mulyukov R.R. Thermal Stability of Ion-Induced Cone-Shaped Relief on the Surface and Microstructure of Ultrafine-Grained Tungsten Obtained by Deformation Nanostructuring. Nuclear Physics and Engineering. 2024;15(3):232-239. (In Russ.) https://doi.org/10.56304/S2079562923030193. EDN: PBYJGZ